Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat’ta yaşanan sarsıntılarda yıkılan binalardaki yapısal kusurların belirlenmesi için bölgedeki çalışmalarını tamamlayan Akdeniz Üniversitesinden bilim insanları, sonuçları rapor haline getirerek bilimsel datalara dönüştürecek.
Deprem Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Ramazan Özçelik, İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ferhat Erdal ve araştırma vazifelisi Hüseyin Söğüt, sarsıntıların merkez üssü olan Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde saha incelemesi gerçekleştirdi.
Ardından Kahramanmaraş, Adıyaman, Gaziantep’in İslahiye ve Nurdağı ilçeleri ile Hatay’da yıkılan yapıları tahlil eden bilim insanları, yıkıma uğramış betonarme yapılarla farklı taşıyıcı sisteme sahip yapıları, fabrika binalarını, GES güneş güç sistemlerini, tarihi yapılar ile çelik yapıları da inceledi.
Saha çalışmalarını tamamlayan grup, enkazdan ve AFAD’ın istasyonlarından elde ettikleri zelzele bilgilerini rapor halinde TÜBİTAK’a sunacak. Bilimsel datalar, akademik çalışma olarak yayımlanarak, yeni yapılacak binalarda hasarın en aza indirilmesi hedefleniyor.
Prof. Dr. Özçelik, AA muhabirine, zelzelenin çabucak akabinde hazırladıkları “Depremde Yıkılan Binalardaki Yapısal Kusurların Belirlenmesi” projesinin, TÜBİTAK’ın, zelzelenin tahlili için “1002-C Doğal Afetler Odaklı Saha Çalışması Çağrısı” kapsamında kabul edildiğini söyledi.
Proje kapsamında en fazla yıkımın yahut hasarın olduğu bölgelerde saha çalışması yaptıklarını anlatan Özçelik, Kahramanmaraş’tan Adıyaman’a, Gaziantep’ten Hatay’a 2 bin 500 kilometrelik yol katederek, hasar alan bölgeleri incelediklerini vurguladı.
Yıkılan binaların klasik özelliklerini de tahlil ettiklerini aktaran Özçelik, düşük dayanımlı beton olması, içindeki donatının, demir ölçüsünün az olması, kâfi dizayna sahip olmaması üzere sebeplerin yıkım nedeni olduğunu lisana getirdi.
Özçelik, 1998 Zelzele Şartnamesi uygulanmış binaların performanslarını da değerlendirdiklerini belirterek, şunları kaydetti:
“Bu yapılar bizim için kıymetli. Zira uyguladığımız sarsıntı yönetmeliğinin aslında bize ne kazandırdığını görmemiz açısından değerli bir saha çalışması oldu. Gördük ki sarsıntı şartnamesine nazaran binalarımızı dizayn ettiğimizde her ne kadar binayı tekrar kullanamasak da bizim şartnamemizin temeli bunu içerir, can güvenliğini sağlayacak nitelikte olduğunu birçok yerde gördük. 98 şartnamesine nazaran yapılan binaların kimileri yıkılmıştı lakin yıkılma sebeplerini denetim eksikliği, beton dayanımının yetersizliği ve yetersiz mühendislik hizmeti olarak kıymetlendiriyoruz.”
Mühendisler olarak sünek yapılar dizayn etmeye ehemmiyet verdiklerini aktaran Özçelik, en küçük bir ayrıntı eksikliğinin bile hasar düzeyini büyüttüğünü lisana getirdi.
Özçelik, 1998 öncesi yapılan yapıların süratli formda kentsel dönüşümle tekrar inşa edilmesi ya da binaların güçlendirilmesi gerektiğini belirterek, “Binaların güçlendirilmesi can kaybının önlenmesi için kıymetli. Hatay’da iki blok yıkılırken, birebir sitenin güçlendirme yapılan blokunun ayakta kaldığına gördük.” dedi.
“Hasar düzeylerinin sonlandırılması önemli”
Raporu hazırlamaya başladıklarını bildiren Özçelik, şöyle konuştu:
“Binaların performansı ne olmuş tahlil ediyoruz. Beklenen ivme aşılmamışsa mevcut hasarın hangi düzeyde olduğu yani yapı stokunun ve işçiliğinin kalitesi konusunda kıymetli sonuçlara ulaşabileceğimizi düşünüyoruz. Zelzele bölgesindeki çalışmamızı, rapor haline getirerek TÜBİTAK’a sunacağız. Rapordaki bilgilerle akademik yayınlar yapacağız. Fakülte olarak yürüttüğümüz TÜBİTAK projesi kapsamında sarsıntı şartnamemize uygun yapımız var. Yapının testinde artık çok daha dikkatli olunacak zira biz ne kadar zelzele şartnamesine uyarak yapı yapsak da hasar aldığını görüyoruz. Bu çalışmalar hasar düzeylerinin sonlandırılması için bir öngörü olacak. Zelzele bölgelerinde kimi binaların taşıyıcı sistemlerinde hasar olmamasına karşın tuğla duvarları yıkılmış, paramparça olmuş. Münasebetiyle bunların denetim altına alınması lazım. Yürüttüğümüz çalışmayla bunu kıymetlendiriyoruz.”
Özçelik, binaların sağlam olmasında yer etütlerinden beton döküldükten sonra sulama sürecine kadar her ayrıntının kıymetli olduğunu kelamlarına ekledi.
Kaynak: Son Dakika
