Haber: Meltem Karakaş
(ESKİŞEHİR) – Eskişehir 1’inci Hava Bakım Fabrika Müdürlüğü’nde çalışan savunma sanayi emekçileri, toplu mukavele sürecindeki belirsizlik ve artan hayat pahalılığı nedeniyle geçinemediklerinden yakındı. Kiralar maaşları aşarken, birçok personel ek iş yapmak zorunda kalıyor. Çalışanlar, yetkililere “Kamu emekçisi oto yıkamada, düğün salonunda çalışıyor. Artık dayanacak gücümüz kalmadı” diye seslendi.
Eskişehir‘de 1’inci Hava Bakım Fabrika Müdürlüğü’nde çalışan savunma sanayi personelleri, 6 Şubat’ta başlayan ve arabulucuda tıkanan toplu iş kontratı süreciyle ilgili yaşadıkları ekonomik kahırları ve beklentilerini lisana getirdi. Çalışanlar, düşük maaşlar nedeniyle ek iş yapmak zorunda kaldıklarını, bu durumun artık toplumsal bir meseleye dönüştüğüne işaret etti.
“Geçim zahmeti belimizi büküyor”
30 yıllık kamu çalışanı Mehmet Kapucu, fabrikada en yüksek kıdeme sahip olmasına karşın haziran maaşının 41 bin 500 TL olduğunu söyledi. Maaşların ortalama 35 bin lira, kiranın da 25 bin lira olduğuna dikkat çeken 15 yıllık kamu personeli Deniz Güngör, çalışanların ek iş yaparak geçinmeye çalıştığını söyledi. Geçim düşüncesinin önemli boyutlara ulaştığını belirten Kapucu, “Bizim devletimizden, hükümetimizden çok büyük bir beklentimiz yok. Talebimiz aşikâr, Kamu Uyum Konseyinde ya da Türk Ağır Sanayii ve Hizmet Bölümü Kamu Patronları Sendikası (TÜHİS)’e sunulan teklifin ardında durulması. Bizim için aslında kafi olmasa bile bize nefes aldıracak halde güncellenmesi gereken bir durum. Lakin buna da razı olacak duruma gelmiş durumdayız” dedi.
Kapucu, arabulucu sürecinin sona erdiğini ve görüşmelerin yüksek hakem konseyine taşınmak üzere olduğunu belirtti. Bu belirsizlik sürecinin iş yerindeki moral ve motivasyonu önemli formda etkilediğini vurgulayan Kapucu, “Altı Şubat’ta başlayan görüşmelerde bugüne dek hükümetten rastgele bir teklif gelmemesi, bizlere yüzde 1 dahi reva görülmemesi çok üzücü. Savunma sanayi personelleri olarak bizler devlete hizmet ediyoruz. Canla başla çalışıyoruz. Fakat aidiyet hissimiz zedeleniyor. İş yerinde huzur kalmadı. Biz çalışırsak ülke kazanır, ancak biz şu an kazanmıyoruz” diye konuştu.
“Yıllık 11,5 milyar TL katma kıymet üretiyoruz”
Savunma endüstrisinde yüksek katma bedel ürettiklerini belirten Kapucu, “Sadece benim çalıştığım fabrikanın yıllık ülkeye sağladığı katma paha 11 milyar 500 milyon TL. Yaklaşık 2 bin işçi çalışıyor. Kişi başı 5,5 milyon TL’lik katma kıymet üretmişiz. Biz devletten bunun sadece yüzde 10’unu istiyoruz. Bu, bizim refaha ulaşmamıza kâfi. Enflasyon farkı alamadık, refah hissesi yok. Maaşlarımız vakitle eridi. Yetişmiş personel kalmayacak, savunma sanayi el atılmazsa” dedi.
“Sadece kuru maaşla yaşamaya çalışıyoruz”
Kapucu, kamu emekçilerinin hiçbir ek gelire sahip olmadığını belirterek, “Bu ay 41 bin 500 TL maaş alacağım. Bu fiyatla geçinemiyorum. Yeni işe başlayan arkadaşlar ya da yeni aile kuranlar nasıl geçinsin? Kiralar 20 bin liraya dayanmış. Eğitim, kırtasiye, yakacak, bayram yardımı yok. Aldığımız yalnızca kuru bir maaş. Geçim kaygısı çok büyük. Bir domates 70, muz 120 lira. Aldığımız maaşa nazaran sayılar uçmuş durumda. Çok güç durumdayız, sesimizi duyurmaya çalışıyoruz” tabirlerini kullandı.
Kira 25 bin, maaş 35 bin lira”
15 yıllık kamu çalışanı Deniz Güngör de artan geçim yüküne dikkat çekti. Güngör, “Savunma sanayi emekçileri ağır ekonomik şartlarda eziliyor. Kiralar 25 bin liraya ulaşmış durumda, lakin maaşlarımız 34-35 bin TL düzeyinde. Bu koşullarda nasıl geçinilsin? Çocuğunu okula nasıl gönderecek bu beşerler? Beklentilerimiz yüksek lakin toplu mukavele süreci bu beklentiyi karşılamaktan çok uzak” dedi.
“Ek iş yapmadan geçinemiyoruz”
Geçinmek için ek iş yapmak zorunda kaldıklarını belirten Güngör, “15 yıldır çalışıyorum. Hiç bu türlü bir devir yaşamadım. Kimisi oto yıkamaya gidiyor, kimisi düğün salonunda garsonluk yapıyor, pazarda çalışıyor. Ek iş yapmadan ayakta kalmak mümkün değil. Bu tablo artık çalışanın kendi kaygısı olmaktan çıktı, toplumsal bir sorun haline geldi. Genel merkezimizin bu tablo karşısında aksiyon planını bir an evvel açıklaması gerekiyor. Bizi alanlara çıkarmaları gerekiyor” diye konuştu.
“İki kırmızı çizgimiz vardı”
Toplu mukavele taslağında iki temel taleplerinin olduğunu hatırlatan Güngör, “Birincisi yüzde 70 oranındaki kaybımızın telafi edilmesi, ikincisi ise savunma sanayi çalışanları için özel bir toplu kontrat sürecinin yürütülmesiydi. Lakin geldiğimiz noktada ne taleplerimiz karşılandı ne de alanda güçlü bir aksiyon refleksi gösterildi” dedi.
“Süreç tıkandı, dramatik durum toplumsal sorun haline geldi”
TÜRK Harb-İş Eskişehir Şube Başkanı Hasan Atak da TÜHİS’in hala teklif sunmamasının kontrat sürecini tıkadığını söyledi. Atak, “Maalesef büyük umutlarla yürütülen kontrat süreci sona ermek üzere. Şayet bu günlerde bir muahede olmazsa süreç yüksek hakem konseyine taşınacak. Tüm ısrarlarımıza rağmen Milli Savunma Bakanlığı ve TÜHİS’ten gereken takviyesi göremedik. Emekçilerin beklentileri karşılanmadı. Artık bu dramatik durum bir toplumsal sorun haline geldi” sözlerini kullandı.
“Tecrübeli emekçiler istifa ediyor”
Atak, sürecin uzaması ve çözümsüzlük nedeniyle iş yerlerinden istifaların başladığını belirterek, “Savunma endüstrisinde deneyim çok kıymetlidir. Fakat artık emekliliği gelen çekip gidiyor. Deneyimli takımları kaybediyoruz. Bu ülke için büyük bir kayıptır. Bunu önlemenin tek yolu; özlük haklarında, maaşlarda, iş yeri nizamında önemli iyileştirmeler yapılmasıdır” diye konuştu.
Atak, “2023 kamu çerçeve protokolü ile 2025 ortasında emekçiler yüzde 69 oranında kayba uğradı. Beş puan, on puan artışlarla bu kapanmaz. Savunma endüstride güçlü olmak istiyorsak, bu kayıp telafi edilmelidir. Aksi halde yapılan iyileştirmeler yalnızca yara bandı olur. Kalıcı tahlil şart” dedi.
Kaynak: Haberler.com
