Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekan Yardımcısı Beslenme ve Diyetetik Kısmı Dr. Öğr. Üyesi İsmail Mücahit Alptekin, fenilketonüri (PKU) hastalarına Kurban Bayramı’nda bilhassa hayvansal proteinler ve hazır besin tüketiminden uzak durmalarını, ailelere de PKU’lu çocukları yakından takip etmelerini önerdi.
Alptekin, AA muhabirine, bebeğin topuk kanından tespit edilen ve genetik hastalık olan PKU’nun dünya genelinde en sık Türkiye’de görüldüğünü, bu bahiste farkındalığın artırılması gerektiğini söyledi.
Metabolizma kliniklerinde bu hastalığın teşhis, tedavi ve izlemlerinin yapıldığını belirten Alptekin, şöyle devam etti:
“PKU, metabolizma hastalıklarının en değerlilerinden birisidir. Bunu genel manada doğuştan gelen metabolik hastalıklarda, besinlerle aldığımız ve bedenimizin yağ, karbonhidrat ve protein metabolizmalarında problemleri olarak ele alabiliriz. Ülkemizde PKU prevalansı (bir hastalığın toplumda görülme sıklığını gösteren ölçüt)??????? ortalama 5 binde bir ve her yıl 300 ila 400 hastanın dahil olduğunu görüyoruz. Bu durum daha çok akraba evliliğinin fazla olmasına dayanıyor.”
Alptekin, PKU’lu hastaların protein kaynaklı besin tüketimine dikkat etmesi, doktor ve diyetisyenlerce sıkı takip edilmesi gerektiğini söyledi.
Besinlerle bedene alınan proteinlerden birisinin de fenilalanin yani bir aminoasit olduğunu belirten Alptekin, “Sağlıklı bireylerin bedene aldığı fenilalanin bir enzim aracılığıyla trozin aminoasitine dönüşüyor ancak bu hastalık gurubunda enzim problemleri nedeniyle dönüşemiyor, dönüşemediği için hastalığın isminden anlaşılacağı üzere fenil ketonlara dönüşüyor ve bedende birikerek bilhassa nörolojik hasarlara neden oluyor ve beyin sıhhatini olumsuz etkiliyor.” diye konuştu.
“Bu hastalığın net biçimde ortaya konulmuş tedavisi yok”
Alptekin, bu hastalıkta erken teşhisin çok değerli olduğunu vurgulayarak, “Erken teşhis hayat kurtarır, topuk kanıyla bu hastalık tanısı birinci konulduğunda diyet tedavisiyle ömür uzunluğu sağlıklı halde hayat kaliteleri yüksek formda hastalar ve aileleri yaşayabilir fakat geç teşhis durumunda beyinsel işlevlerdeki geri dönüş maalesef çok mümkün olmuyor. Bu hastalığın net biçimde ortaya konulmuş tedavisi yok.” tabirlerini kullandı.
Alptekin, devlet tarafından PKU’lu hastaların desteklendiğini, ailelere fenilalanin içermeyen mamaların Sosyal Güvenlik Kurumu aracılığıyla belli ölçüde fiyatsız verildiğini anlattı.
Hazır besinlerin içinde tatlandırıcı (aspartam), asprtam içinde de fenilalanin ölçüsünün yüksek olduğuna dikkati çeken Alptekin, “PKU tanısı alanlar hazır besin tüketiminden, hayvansal kaynaklı proteinler, et ve süt eserleri ile bunlardan elde edilen yumurta üzere eserlerden ve süt üretimi tatlılardan uzak durmalı ve diyetisyen denetiminde uygulanan beslenme programlarını takip etmeli.” dedi.
“PKU’lu hastalar bitkisel içerikli eserlerden yapılan besinleri tercih etmeli”
Diyetisyenlerin çocukların çok sevdiği kırmızı et olan köfte yerine zerzevat köftesi ya da zerzevattan oluşturulan pizza üzere alternatif eserler önerdiğini lisana getiren Alptekin, şunları kaydetti:
“PKU tanısı almış ve hastanede klinik takibi çok âlâ ilerleyen ve kan sonuçları istikrarlı gelen hastalar diyetisyenlerin nezaretinde ve onların verdiği diyet programındaki ölçüler kadar et tüketmelerinde sorun olmayacaktır. PKU’lu hastalar daha çok bitkisel içerikli eserlerden yapılan besinleri tercih etmeli. Kurban Bayramı’nda et tüketimi sofralarda çok yer alacak, aileler bu konuda küçük yaş gruptakileri takip etmeli ve kaçamaklara dikkat edilmeli.”
Alptekin, evlilik öncesinde bu hastalıkla ilgili ailelerin genetik testlerini yaptırıp taşıyıcı olup olmadığını öğrenebildiğini, geçmiş yıllarda PKU’lu çocuklar, yetişkin ve ailelerle yüksek lisans tezi hazırlayıp bu hastalığın bireylerin toplumsal hayatlarındaki olumsuz tesirlerini bilimsel makalelerle anlattıklarını kelamlarına ekledi.
Kaynak: Son Dakika
