Haber-Analiz: Zülfikar Doğan
(ANKARA) – TÜİK’in aylık yüzde 1,53, yıllık yüzde 35,41 oranında açıkladığı mayıs ayı tüketici enflasyonu (TÜFE) datalarıyla, temmuzda memur ve emekli aylıklarına yapılacak artırım oranında beş aylık enflasyon farkı netleşti. Mayıs prestijiyle yüzde 15,09 seviyesinde gerçekleşen beş aylık enflasyona, temmuz artırımı öncesinde açıklanacak haziran ayı enflasyonu da eklenerek milyonlarca memur ve emeklinin yıl sonuna kadar alacağı aylıklardaki artış katılaşacak.
Merkez Bankası’nın (MB) Piyasa İştirakçileri Anketi (PİKA), Hane Halkı ve gerçek dal enflasyon beklenti anketi sonuçlarında yüzde 2 ve biraz üzerinde öngörülen mayıs ayı enflasyonunun TÜİK tarafından yüzde 1,53 oranında hesaplanması, her vakit olduğu üzere resmi datalarla iktisadın ve hayatın gerçekleri ortasındaki farkın sorgulanmasına neden oldu.
İstanbul Ticaret Odası’nın aylık yüzde 2,83, yıllık yüzde 46,57, ENAG’ın aylık yüzde 3,66, yıllık yüzde 71,23 oranında hesapladığı mayıs ayı enflasyon artışının, TÜİK tarafından bunların yarısı seviyesinde ve yüzde 1,53 oranında açıklanması, iktidar ve ekonomi idaresinin yıllardır uyguladığı maaş artırımları öncesi enflasyonun düşük tutulması senaryosunun yeniden devrede olduğunu gösteriyor.
Geçen yıl temmuzda yüzde 20 artış yapıldı
Geçtiğimiz yıl haziranın son haftasına açıklanarak 1 Temmuzda yürürlüğe konulan elektrik, doğalgaz, akaryakıt artırımları, ÖTV ve öbür ek vergi artışları haziran enflasyonu hesaplarına dahil edilmeyerek temmuz enflasyonuna yansıtıldı. Böylelikle 2024 haziran enflasyonu, yüzde 3,37 oranındaki mayıs enflasyonuna nazaran neredeyse yarı yarıya azalarak, yüzde 1,64 oranında açıklandı ve 6 aylık enflasyon farkı yüzde 20’de tutuldu. Memur, emekli maaşlarında ve en düşük emekli aylığında geçen yıl temmuzda yüzde 20 artış yapıldı. Yeniden bu yılın ocak ayındaki maaş artışlarının belirleneceği aralıkta ise aylık enflasyon yüzde 2,27 olan kasım ayına nazaran yarı yarıya azalarak yüzde 1,03 oranında açıklandı. Böylelikle yüzde 44,38 oranındaki 2024 yıl sonu enflasyonuna karşın SGK ve Bağ-Kur emeklilerine yüzde 15,75, memur ve memur emeklilerine yüzde 11,54 oranında enflasyon farkı üzerinden maaş artırımı yapıldı.
Temmuzda düşük artırım için tıpkı senaryo tekrar devrede
Nisan ayında yüzde 3 olarak açıklanan TÜFE’nin mayıs ayında yarı yarıya azalarak yüzde 1,53 oranında açıklanması maaş artırımı öncesi enflasyonda düşük hesaplama usulünün yine devreye sokulduğunu işaret ediyor.
Piyasa uzmanları, hane halkları ve gerçek kesim temsilcileriyle yapılan tüm anketlerde en az yüzde 2 yahut bir ölçü üzerinde beklenen mayıs enflasyonunun yüzde 1,53 olarak açıklanması, haziran ayında da geçtiğimiz yılın haziran ve aralık aylarında yapıldığı üzere yüzde 1 seviyesinde bir TÜFE verisinin açıklanacağını, böylelikle temmuz maaş artırımlarına uygulanacak 6 aylık enflasyon farkının yüzde 16 dolayında tutulacağını gösteriyor.
Temmuzda taban fiyata orta artırım yapılmaması, memur ve emekli maaşlarında artırım oranının düşük tutulması konusunda iktidar ile iktisat idaresi ortasında mutabakata varıldığının birinci işareti 22 Mayıs’ta açıklanan Merkez Bankası 2025-II Enflasyon Raporu’nda verildi. Lider Fatih Karahan Şubat raporunda yüzde orta noktası yüzde 24 olmak üzere yüzde 19-29 ortasında öngörülen yılsonu enflasyon maksadını değiştirmediklerini açıkladı.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de yıl sonunda enflasyonun ilan edilen aralıkta (yüzde 19-29) gerçekleşeceğini tabir etti. Münasebetiyle mayıs sonunda yüzde 15,09’a ulaşan beş aylık enflasyon toplamının yılsonunda yüzde 29’u aşmaması için kalan 7 ayda aylık artışın yüzde 1-2 ortasında gerçekleşmesi gerekiyor.
Kağıt üzerinde ilan edilen bu maksatlarla ilgili ruhsal algının inandırıcı olabilmesi için TÜİK’in de iktisat idaresinin talebi ve eşgüdüm doğrultusunda aylık enflasyon hesaplarını buna nazaran ayarlayacağı anlaşılıyor. Haziran enflasyonunun da bu çerçevede yüzde 1 dolayında gelmesi, temmuz artırımının yüzde 16-16,5 ortasında olması yüksek ihtimal olarak görünüyor.
Kaynak: Haberler.com
