İsrail-İran savaşı karşılıklı hava taarruzlarıyla 11. gününde de devam ediyor. Gece uzunluğu İsrail Tahran’ı, İran ise Tel Aviv’i ağır biçimde vurdu.
İranlı Gazeteci Ali Mofatteh, Haberler.com canlı yayınında sunucu Melis Yaşar’a, İran, Amerika Birleşik Devletleri ve İsrail ortasındaki nükleer müzakerelere başlama ve bir mutabakata varma ihtimalini kıymetlendirdi.
“SAVAŞ ESNASINDA ÜLKELER MÜZAKERE EDERLER”
Mofatteh, şu tabirleri kullandı: “Müzakere bir vesile, bir araç. Her vakit müzakere olur. Mesela şu anda Rusya ve Ukrayna ortasında müzakere var. ‘Müzakere, nasıl bir müzakere olmalı’ onu sormalıyız. Her vakit savaş esnasında ülkeler müzakere ederler. Bu yeni bir şey değil. İran da şu anda müzakere ediyor lakin müzakereden çok konuşma diyebiliriz, diplomasi diyebiliriz.
“İRAN’DA DEVLET İSTESE BİLE HALK MÜZAKERE İSTEMİYOR”
Bildiğiniz üzere savaşta yalnızca silah savaşı değil, hibrit bir savaş bu savaş, siber taarruzlar var. Medya savaşı var, diplomasi savaşı var. İran’da medya cephesini ileriye sürdürüyor. Bu yeni bir şey değil. Ancak nükleer üzerinde müzakereler, İran’da şu anda devlet istese bile halk istemiyor. Yani halka karşın artık müzakere edemeyiz. Neden müzakere edemeyiz? Efendim, birinci olarak müzakere etmiştik biz. İkincisi, anlaşmanı imzaladık biz. Onu da Amerika boşa verdi. Üçüncüsü de artık bu biçimde bombaların altında müzakere kelam konusu olamaz.
“İRAN HASARI VE ATAKLARIN BOYUTLARINI DEĞERLENDİRECEK”
İran’ın yansısı ne olabilir? İran’ın elinde çok kart var. İran çok soğuk başlı bir devlet ve ülke. Bunları birinci olarak kıymetlendirecek, yani hasarı kıymetlendirecek. Taarruzun boyutunu kıymetlendirecek. Sonra diğer ülkeler Amerika’ya bu taarruzda takviye verdiğini kıymetlendirecek ve kendi reaksiyonunu ona nazaran kıymetlendirecek.
“İSRAİL’İN EN BÜYÜK GAYESİ İRAN-AMERİKA ORTASINDA SAVAŞ BAŞLATMAK”
Mesela İran taarruza hiç vakit boşuna girmez. Yani her şeyi değerlendirip sonra atağa misilleme verecek. Mesela ben bir şey söyleyeyim. İsrail’in şu anda siyaseti İran. Bildiğiniz üzere İsrail’in en büyük maksadı İran-Amerika ortasında savaş başlaması. Bu onun en büyük gayesi. Şu anda mesela biliyoruz İsrail Amerika’nın uzantısı. Mesela İran cevap olarak İsrail’i daha şiddetli vurabilir mi? Evet vurabilir. Bu bir amaç olabilir.
“İRAN, HÜRMÜZ BOĞAZI’NDAN GEÇİŞ FİYATI ALABİLİR”
Hürmüz Boğazı’nı kapatmak söylüyorlar. Onun ben ihtimalini az buluyorum. Neden az buluyorum? Hürmüz Boğazı, bir milletlerarası alan, yani İran’a ilişkin bir boğaz değil. Şayet İran onu kapatsa çok değerli bir şey ancak birebir vakitte milletlerarası bir itilafa, kendine karşı olarak yol açar. Mesela baktığınız vakit Çin, Batı Asya’dan çok boyutlu olarak petrol alıyor. Artık İran orayı kapatsa Çin’in de itirazı olabilir. Rusya’nın da itirazı olabilir. Öteki ülkelerin de itirazı olabilir. Öbür bir görüş var. Mesela söylüyorlar ki İran Boğaz’dan geçen gemilerden fiyat alabilir. Sanki İran fiyat alabilir mi almaz mı? Mesela Süveyş Kanalı’da bildiğiniz üzere Mısır fiyat alabilir. Fakat bir fark var burada. Süveyş Kanalı Mısır’a ilişkin. Yani Mısır’ın toprağında. Hürmüz Boğazı İran’a ilişkin değil. Lakin İran Memleketler arası Deniz Hukukları Mutabakatı’nın üyesi değil. Amerika üzere, onun üyesi değil. Buna fiyat uygulayabilir. Bu da bir öbür görüş.
“EĞER İRAN SAVAŞA BAŞLARSA İSRAİL ÇÖKER”
Bir diğer görüş, Amerika’yı direk vurmak. Bu da bir şey. Ancak Amerika’yı direk vurmak, Amerika’yla da bir savaşa girmek manasında. İran’da son gelişmelerde, İran ordusu söylüyor ki, biz en az 2 ila 6 ay savaşa hazırız. 2 ila 6 ay savaş da İsrail’in çökmesinin manasına geliyor. Neden? Şayet İran savaşa başlarsa, İsrail çöker. Mesela dün kaynaklardan Hayfa Limanı’nda yüzde 90’dan fazla artık gemilerin giriş çıkışı yok. Yani İsrail’in ticareti limanlarında, havalimanlarında. Yani havalimanı çalışmıyor, limanlar da çalışmasa İsrail çöker. İran bunu yıpratma savaşı olarak devam edecek.
“İRAN, AMERİKA ÜSLERİNE VE GEMİLERİNE SALDIRABİLİR”
İran’ın bir öbür kartı da var. Amerika’nın üslerine ve Amerika’nın gemilerine atak olabilir. Lakin ne biçimde bu ataklar gerçekleşecek onu bilmiyoruz. Neden bilmiyoruz? Mesela olabilir İran, İsrail’i şiddetli vurar. Lakin İran’ın müttefikleri Amerika’nın üslerine Irak’ta ya öteki ülkelerde, yani bu da olabilir. Mesela Amerika’nın gemilerine saldırabilir ve hatta açıklamaya gereği yok. Bu büyük bir dünya savaşına yanlışsız gidişatın göstergesi olur. Efendim, maalesef bildiğiniz üzere Batı Asya’da her şey dünyada yansır. Yani bu da olabilir.
“İRAN, KUVEYT’E YA DA BAHREYN’E SALDIRIP AMERİKA’NIN BIRAKTIĞI SİLAHLARI ALABİLİR”
Kaynak: Haberler.com
