Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın uzun müddettir gündemde olan Fransa ziyareti 2 Nisan’da gerçekleşecek.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ortasında son devirde artan telefon trafiğinin akabinde gelen ziyarette Suriye, Ukrayna üzere kıymetli dış siyaset hususlarının yanı sıra Türkiye’deki Fransız okullarının statüsü ve ikili bağlardaki meseleler da ele alınacak.
Fidan’ın ziyareti inişli-çıkışlı bir seyir izleyen Türkiye-Fransa alakalarının tüm boyutlarıyla müzakere edilmesi ve yeni bir devrin başlangıcı olup olmayacağını göstermesi açısından kıymet taşıyor.
Ziyaret, Türkiye’de İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanması, Fransa’da ise aşır sağcı cumhurbaşkanı adayı gelişmelerin yaşandığı bir periyotta gerçekleşmesi açısından da ilgi cazibeli olarak görülüyor.
Diplomatik kaynaklardan yapılan bilgilendirmeye göre Dışişleri Bakanı Fidan, Paris’te Avrupa’dan sorumlu Dışişleri Bakanı Jean-Noël Barrot ile görüşmelerde bulunacak.
Türkiye ve Fransa, Afrika başta olmak üzere Kafkasya, Rusya ile bağlar ve Doğu Akdeniz tansiyonları üzere hususlarda ters durumda yer aldılar.
Fransa ayrıca Türkiye’nin Avrupa Birliği ile ilgilerinde de değerli karar alma süreçlerinde Kıbrıs Cumhuriyeti ve Yunanistan ile birlikte hareket etmeyi tercih etti.
Ancak Kasım 2024 seçimlerini Donald Trump’ın kazanması ve 20 Ocak 2025’ten bu yana global sistemde yaşanan büyük değişimler Ankara-Paris ortasında yeni bir diyaloğun tesis edilmesine neden oldu.
Erdoğan ve Macron, 7 Kasım’da Macaristan’da yüz yüze görüşmelerinden sonra da 4 sefer telefonda görüş alışverişi yaptılar.
İkilinin son konuşması 31 Mart günü gerçekleşti.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz da 27 Mart’ta Paris’te Macron’un daveti üzerine gerçekleşen Ukrayna tepesine Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı temsilen katıldı.
İmamoğlu ve Le Pen Davaları
İkili görüşmelerde Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un 2025 yılı içinde Türkiye’ye bir ziyaret yapması mümkünlüğü da yer alıyor.
Ankara ve Paris’te yapılan değerlendirmeler, uzun yıllardır gerçekleşmeyen üst seviye bir ziyaretin ikili alakalara güçlü ve yeni bir ivme kazandıracağı tarafında.
Ancak İmamoğlu’nun tutuklanmasıyla başlayan gelişmelerin bu ziyaretin kısa vadede olma mümkünlüğünü azalttığı da öngörülüyor.
Macron, bu gelişmeleri kapsamlı bir açıklamayla eleştirmiş ve Avrupa’nın “istikrarlı” bir Türkiye ile işbirliği yapmak istediğini kayda geçirmişti. Ankara, Macron’un açıklamalarına karşılık vermemeyi tercih etmişti.
Ziyareti farklı kılan bir diğer öge ise Fransa’nın çok sağcı başkan Marine Le Pen’in cumhurbaşkanlığı adaylığını engelleyebilecek bir mahkeme kararını tartışıyor olması.
2027 seçimlerinin kıymetli adaylarından olan Le Pen, AB fonlarını yöntemine uygun olmayan bir halde kullanmaktan hatalı bulundu ve 5 yıl müddetle kamu misyonuna aday olmaktan menedildi.
Fransız okulları ne olacak?
Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgilere nazaran, Fidan’ın Fransız muhatabı ile yapacağı görüşmelerde kültür ve turizm üzere hususların yanı sıra eğitim alanında da iştirak geliştirilmesi gündemde olacak.
Türkiye ve Fransa, 2023 sonundan bu yana eğitim konusunda yaşanan meşakkatlerin aşılması için müzakere içindeler.
Türk Milli Eğitim Bakanlığı, Türkiye’de faaliyet gösteren ve çoğunlukla Türk öğrencilerin eğitim gördüğü ve denetlemeye açıklık talebini ortaya koydu. Bakanlık, karşılıklılık prensibi uyarınca Fransa’da Türk okulları da açmak istiyor.
Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, Şubat ayında bu bahisle ilgili yaptığı bir açıklamada, Fransa’ya mutabakat yapma teklifinde bulunduklarını kaydetmişti.
Türkiye’deki iki Fransız okulunu legal kabul etmek karşılığında Fransa’da okuyan Türk çocuklarına Türk kültürü ve dili dersi verilmesi teklifinde bulunduklarını kaydeden Bakan Tekin, ancak Fransa’dan “Kanunlarımız buna müsaade etmiyor” cevabını aldıklarını açıklamıştı.
Tekin, Türkiye kanunlarının da bu okulların mevcut durumuyla varlığına müsaade vermediğini ve mutabakat olmadığı sürece Türk öğrencilerin kaydolamayacağını kaydetmişti.
Fidan’ın ziyareti bu sorunun aşılıp aşılamayacağını göstermesi açısından değerli bir eşik olarak bedellendiriliyor.
Ukrayna ve Avrupa’nın savunması masada
Fidan’ın ziyareti kıymetli milletlerarası gelişmelerin yaşandığı ve NATO’nun kıymetli bir askeri gücü olarak Türkiye’nin yeni jeopolitik sistemde nasıl bir rol oynayacağının tartışıldığı bir periyotta yapılması açısından da ayrıyeten dikkat cazip.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal teşebbüsünün sonlandırılması ve Avrupa’nın kendi güvenlik mimarisini oluşturması bu başlık altında ele alınan iki değerli mevzu.
Fransa ve İngiltere, 27+4 (27 AB ülkesi ile Türkiye, İngiltere, Norveç ve İzlanda) formatındaki teşebbüsler kıtanın güvenlik meselelerinin tahlili ve Ukrayna barışının nasıl bir güvenlik garantisiyle çözümleneceğini masaya yatırıyorlar.
Diplomatik kaynaklara nazaran Fidan, her iki bahiste vereceği bildirilerle Türkiye’nin bu süreçlerde katkı sağlayacağını Fransız tarafına iletecek.
Bakan Fidan’ın Türkiye’nin Avrupa güvenliğinde sahip olduğu kritik ehemmiyeti vurgulaması ve yeni güvenlik mimarisinin oluşumunda eşgüdümün artırılmasının kıymetini tabir etmesi bekleniyor.
Ancak Türkiye’nin AB’nin savunma sanayi ve güvenlik ile ilgili platformlarından “siyasi” nedenlerle dışlanıyor olması da Paris görüşmelerinde ele alınacak mevzular ortasında. Buna paralel olarak Fidan’ın, Türkiye-AB bağlantılarının stratejik bir perspektifte ele alınması davetinde bulunması ve Ankara’nın Paris’ten beklentilerini aktarması da öngörülüyor.
Rusya-Ukrayna ortasında kalıcı ve adil barışın sağlanması konusunda da katkı vermeye hazır olduklarını ve tüm müttefiklerin yakın işbirliği içinde olmaları gerektiği de Fidan’ın vereceği bildiriler ortasında olacak.
Suriye’de IŞİD ile mücadele
Fidan-Barrot görüşmesinde ele alınacak öteki değerli bölgesel mevzu ise Suriye olacak.
Ankara ve Paris, 8 Aralık’ta başlayan Esad’ın devrilmesi ile başlayan yeni periyotta, Şam idaresine dayanak oldular ve ülkede istikrarlı bir geçiş devri için devreye girdiler.
Yeni idareye dayanak konusunda tıpkı görüşte olan Türkiye ve Fransa, IŞİD’le gayret eden ve yükünü Halkın Savunma Birlikleri’nin (YPG) oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) geleceği konusunda farklı noktadalar.
Dışişleri Bakanı Fidan, Ocak ayında yaptığı bir açıklamada isim vermeden Fransa’yı eleştirmiş ve “Avrupa’daki birtakım küçük ülkelerin Amerika’nın şemsiyesi altında kelam söylemeye dönük siyasetlerinin kendilerine hiçbir katkısı olmadığını” kaydetmişti.
Fransa, IŞİD ile gayretin akamete uğramaması gerektiği niyetinde ve Türkiye’nin öncelikleri ortasında bu mevzunun yer almadığı kuşkusunda. Buna ek olarak Suriye’deki Kürtlerin haklarının korunması konusunda da hassaslığını saklamayan Fransa, SDG önderleriyle üst seviye diyaloğunu devam ettiriyor.
Türkiye, YPG’yi “terör örgütü” olarak tanımlıyor ve kuzey Suriye’den tasfiye edilmesi gerektiğini vurguluyor. Bu kapsamda SDG’nin Şam idaresiyle imzaladığı ve silahlı güçlerinin Suriye ordusuna entegre edilmesi muahedeyi destekliyor fakat ihtiyatın elden bırakılmaması gerektiğini kayda geçiriyor.
Fidan’ın ziyaret sırasında Suriye ve Suriye’nin komşularının IŞİD ile uğraş için oluşturma evresinde oldukları yeni düzenek hakkında bilgi vermesi ve bu hususta Fransa’nın takviyesini istemesi de bekleniyor.
Suriye, Türkiye, Ürdün, Irak ve Lübnan’ın dışişleri, savunma bakanları ve istihbarat yetkilileri geçen ay Amman’da toplanmış ve IŞİD ile çabanın ana çizgilerini belirlemişlerdi. İkinci toplantının yakın bir vakitte Türkiye’de yapılması planlanıyor.
Kaynak: Son Dakika
