CHP Genel Lider Koordinatör Başdanışmanı ve İstanbul Milletvekili Erdoğan Toprak, zelzele bölgesinde yerleşme ve yapılaşma yetkisinin Cumhurbaşkanı kararıyla Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na verilmesini eleştirerek, “Bu karar, sarsıntı felaketini, milletin ve depremzedenin sırtından rant paylaşımına dönüştürme dokümanıdır. TOKİ Lideri zelzele bölgesindeki vilayetlerde mümkün sarsıntıya karşı taban etütlerinin çok evvelce hazır olduğunu, bu sayede inşaatlara süratle başladıklarını söylüyor. O halde çok evvelden hazırlandığı söz edilen bu yer etütlerinde, planlarda, bu vilayetlerde riskli binalar ve bölgeler bilindiği halde bugüne kadar niçin boşaltılmadı” dedi.
CHP İstanbul Milletvekili Erdoğan Toprak, haftalık kıymetlendirme raporunu bugün açıkladı. Toprak raporunda; RTÜK, BTK, Diyanet, EGM ve sulh hukuk yargıçlarının basın kuruluşları ve toplumsal medya ilgili aldığı kararları hatırlatarak, “Dezenformasyon, kamu tertibi, ulusal güvenlik vb. münasebetlerle bağlantı, haberleşme, medya, internet üzerindeki karartmaların yayılacağını, iktidarın ‘tek sesli’ bir seçim atmosferi planladığını öngörmekteyim” değerlendirmesi yaptı.
İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğiyle ilgili üçlü müzakerelerin yine başlayacağına da dikkat çeken Toprak, “ABD’nin 100 milyon dolarlık yeni bir zelzele yardımı ve AB’nin 16 Mart’ta düzenleyeceği milletlerarası bağışçılar konferansının Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın hal değişikliğinde tesirli olduğu söylenebilir” tabirlerini kullandı.
Toprak’ın haftalık kıymetlendirme raporunda yer alan değerlendirmeler şöyle:
“DEPREM BÖLGESİ’NDE TÜM YETKİLER, ETRAF ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANLIĞI’NDA: 24 Şubat’ta yayınlanan Cumhurbaşkanı kararıyla; sarsıntı bölgesinde inşaat, imar, rant, proje, ihale, kamulaştırma, mülkiyete el koyma üzere tüm yetkiler, Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na verildi. Ormanlar, meralar inşaata açılıyor. Bu karar, sarsıntı felaketini, milletin ve depremzedenin sırtından rant paylaşımına dönüştürme dokümanıdır. TOKİ Lideri sarsıntı bölgesindeki vilayetlerde mümkün sarsıntıya karşı taban etütlerinin çok evvelce hazır olduğunu, bu sayede inşaatlara süratle başladıklarını söylüyor. O halde çok evvelce hazırlandığı söz edilen bu yer etütlerinde, planlarda, bu vilayetlerde riskli binalar ve bölgeler bilindiği halde bugüne kadar niçin boşaltılmadı? Yapılan ‘tabut binalara’ niye yıllardır göz yumuldu? Asrın felaketine davetiye çıkaranlar, bu sorumsuzluğun hesabını vermek zorundadır.
İKTİDARIN ‘TEK SESLİ’ BİR SEÇİM ATMOSFERİ PLANLADIĞINI ÖNGÖRMEKTEYİM: Deprem gerekçesiyle ilan edilen OHAL’in gerçek amacının, sansür-yasak ve susturma olduğu RTÜK, BTK, Diyanet, EGM ve Sulh Hukuk Yargıçlarının eş vakitli olarak peş peşe aldığı kararlarla somutlaştı. Dezenformasyon, kamu tertibi, ulusal güvenlik vb. münasebetlerle irtibat, haberleşme, medya, internet üzerindeki karartmaların yayılacağını, iktidarın ‘tek sesli’ bir seçim atmosferi planladığını öngörmekteyim. OHAL yetkisi ve iktidar gücüyle; baskı, sansür, gözdağıyla, ‘deftere not’ tehditleriyle kaygı iklimini yaymayı, seçmeni yıldırarak sandıktan çıkmayı planlayan iktidar, ne yaparsa yapsın ağır hezimete ve bozguna uğrayacak kendi eliyle 21 yıldır yarattığı enkazın altında kalacaktır.
İKTİDARIN VALİLERİ DEPREMZEDE KAMU ÇALIŞANLARINA ‘İŞ BAŞI’ GENELGESİ YAYINLIYOR: İktidarın valileri zelzelede meskenini, yakınını, ailesini kaybeden kamu çalışanlarına ‘iş başı’ genelgesi yayınlıyor. Cumhurbaşkanı, işyeri yıkılan, işini yitiren afetzede yurttaşlarımız için işten çıkartma yasağı, kısa çalışma ödeneği ve bunlardan yararlanamayanlara günlük 133 TL dayanak ödemesi kararı çıkartıyor. Yaşanan felaketin boyutları karşısında alınan bu kararlar, insanların çaresizliği ve acılarıyla alay etmektir. Asrın ihmaline yol veren iktidarın, kendi algısal telaffuzuyla ‘Asrın felaketine’ uğramış insanları, taban fiyattan bile yoksun etmesi, mevcut kaidelerde 3-6 bin TL takviyeyle hayatını sürdürmelerini ‘lütuf’ üzere insanların sunması kabul edilemez. Bu takviye meblağları, ortadaki felaketin boyutları karşısında yetersizdir. İnsanların göç etmemesi, işletmelerin tekrar ayağa kalkması, üretime geçmesi için mali ömür takviyeleri artırılmalı, ivedilikle alınan kararlar gözden geçirilmelidir.
KONUT FİYATLARI VE KİRALARDAKİ YÜKSELİŞLER: Zelzele öncesi konut fiyatları ve kiralarındaki inanılmaz yükselişler, sarsıntı sonrası artan göçlerin kiralık-satılık konut talebini tetiklemesiyle denetimden çıktı. Ayrıyeten zelzele korkusuyla kentsel dönüşüm müracaatlarının artması, dönüşüme alınan konutlardan taşınanların kiralık konut arayışı talebi katladı. Avrupa’da uygulanan kira denetimi sistemlerinin benzerinin acil olarak yürürlüğe konulması hayati kıymet kazandı. Konut ve kira sorunu, sarsıntı felaketi sonrası bilhassa göç alan kentlerde, büyük kentlerde acil ve hayati boyuta geldi. Merkezi-yerel idare iştirakini ve iş birliğini içeren hızlı bir çerçeve yasa düzenlemesi elzemdir. Bu alanda hızla adım atılmadığı takdirde barınma probleminin toplumsal ve insani boyutlarının denetimden çıkması, toplumsal bir yaraya, giderek patlamaya dönüşmesi riski kelam mevzusudur.
MERKEZ BANKASI İKTİDARIN TALİMATLARINI YERİNE GETİRİYOR: Merkez Bankası Para Siyaseti Konseyi (PPK) şubat toplantısında siyaset faizini 50 puan daha düşürerek yüzde 8,5’a indirdi. Merkez Bankası’nın faiz kararları piyasa ve banka faizleri üzerindeki tesirini tümüyle yitirdi. İktidar denetimindeki medyada nasıl ki ‘deprem bölgesinde hayatın olağana dönmeye başladığı, dağıtılan antreli, 2 odalı, mutfaklı çadırların meskenlerden daha lüks olduğu’ biçiminde algısal yayınlar yapılıyorsa, muhtemelen Merkez Bankası idaresi de gerek kampanyaya geçen yıl karından hazineye aktarması gereken 30 milyar TL’yi bağışlayarak gerekse ‘deprem ekonomik performansı etkilemeyecek’ diyerek, iktidarın talimatlarını yerine getiriyor.
DEPREM KAYIPLARI 2023 BÜYÜMESİNİ NEGATİF ETKİLEYECEKTİR: Sarsıntı felaketi sonrasında bu yılın büyüme suratı yüzde 1-2,5 ortasına gerileyebilir, giderek eksi büyüme yaşanabilir. 11 ili kapsayan zelzelenin ekonomik maliyeti ulusal gelirde yüzde 5 ile yüzde 10 ortasında bir kayba yol açabilir. Bu da en az 85 milyar dolara karşılık geliyor. TÜİK’in bu hafta açıklayacağı 2022 yıllık büyümesi yüzde 5-6 ortasında bekleniyor. Sarsıntı kayıpları 2023 büyümesini negatif etkileyecektir. İktidarın süratle konut inşaatlarına başlama planının nedeni, sarsıntı algısını değiştirmek ve bu sayede ekonomik canlanma, büyüme, istihdam yaratarak iktisattaki düzgünce ağırlaşacak tabloyu seçime kadar gizlemektir.
DEPREM VİLAYETLERİNDE TARIM VE HAYVANCILIK AĞIR HASAR ALDI: İnsani ve maddi kayıpların ulaştığı fevkalâde boyutların yanı sıra zelzele vilayetlerinde tarım ve hayvancılığın ağır hasar aldığı, telef olan besilik ve süt hayvanlarının kaybının acilen tespit edilerek nakdi takviyelerin devreye girmesi gerekiyor. Kırsal alandaki yıkımlar ve yaşanan göçler sonrası ekili topraklarda, bakım, sulama, ilaçlama süreçleri durdu. Ortaya çıkabilecek büyük üretim açığının telafisinde geç kalınmamalıdır. Bu türlü bir felaket ortamında düşük faizli finansman, kredi borcuna 3-6 ay erteleme tahlil değildir. Afet bölgesindeki üreticilerin borçları, faizleri silinmelidir. Sağlanacak krediler karşılıksız ve geri ödemesiz ‘nakdi destek’ olarak yapılmalıdır. Bu halde bile üreticiye, besiciye sağlanacak kaynağa düşük de olsa faiz işletmek, ertelenen kredi borcunun faizini talep etmek takviye değildir. Süratle beton döküp inşaata yönelmeden evvel üretim ve besin açığını azaltmaya, felaketin beslenme kaynaklı olumsuz tesirlerini azaltmaya çaba edilmelidir.
İSVEÇ VE FİNLANDİYA’NIN NATO ÜYELİĞİNE DÖNÜK ÜÇLÜ MÜZAKERELER, YİNE BAŞLIYOR: Askıya alınan İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğine dönük üçlü müzakereler, tekrar başlıyor. ABD’nin 100 milyon dolarlık yeni bir zelzele yardımı ve AB’nin 16 Mart’ta düzenleyeceği milletlerarası bağışçılar konferansının Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın hal değişikliğinde tesirli olduğu söylenebilir. Rusya ile en uzun kara sonlarından birisine sahip Finlandiya’nın, yanı sıra İsveç’in NATO üyesi olması Rusya’yı direkt NATO ile hudut komşusu haline getirecek. Rusya, Ukrayna’nın NATO ve AB üyeliğine NATO’nun doğuya hakikat genişlemesini güvenlik tehdidi olarak gördüğü için karşı çıkıyordu ve Ukrayna savaşının temel nedenlerinden birisi de buydu. İktidarın AB ve ABD ile bağlantıları yumuşatma yanında, sarsıntıya dönük yüksek meblağdaki nakdî dayanak vaatlerini de dikkate alarak yeni bir tutuma yöneldiği gözleniyor. Rusya’nın iktidarın bu haline reaksiyon göstermeyeceği anlaşılıyor.”
Kaynak: Son Dakika
