Henüz 16 yaşındayken Londra’daki Tate Gallery’de gördüğü Fransız heykeltıraş Auguste Rodin’in “The Kiss (Öpücük)” heykeliyle karşılaştıktan sonra tutkusu başlayan KKTC’li koleksiyoner ve iş insanı Erbil Arkın, Rodin koleksiyonuna “The Secret”i ekledi.
The Arkin Rodin Collection Gallery’de sergilenen 31 eser ortasında Rodin’in “Age of Bronze”, “Eve”, “Vase of the Titans”, “I Am Beautiful”, “Eternal Spring” ve “Eternal Idol” üzere çarpıcı örnekleri görülebiliyor.
Küratörlüğünü Oya Silberry’nin üstlendiği stantta ayrıyeten Rodin’in başyapıtlarından “Cehennemin Kapıları” için tasarlanmış ve sonradan bağımsız olarak ele alınmış kesimler da yer alıyor.
Arkın, 31 yapıttan oluşan Rodin koleksiyonunu, tutkusunu, kurduğu Arkin Yaratıcı Sanatlar ve Tasarım Üniversitesi (ARUCAD) ile KKTC’ye yapmak istediği dev “Asil Köylü” heykelini AA muhabirine anlattı.
Erbil Arkın, bugün 75 yaşında olduğunu lakin Rodin sevgisinin 16 yaşındayken başladığını belirterek, “Aslında adamın ruhu o kadar kuvvetli ki çok kolay bağlantı kurabilirsiniz (eserlerine) baktıktan sonra.” dedi.
“Kiss heykeli anında vurdu beni”
Sanata olan merakına değinen Arkın, öğrenciyken çizime ilgi duyduğunu lisana getirerek, şunları aktardı:
“Okuldayken çizim kabiliyetim vardı. Kabiliyetten ötürü çizimi çok seviyordum. Bir öğretmenim de bana ve bir-iki arkadaşıma çizim sevgisini aşıladı. Hafta sonları müzeleri geziyorduk o yaşta. Rodin’in ismini duymuştum lakin laf ola… Tate Gallery’ye gittik, hatırladığım kadarıyla bir cumartesi günü. Orada monumental yani dev mermerden yapılmış ‘Kiss (Öpücük)” heykelini gördüm. Anında vurdu beni. Adamın ruhu, kabiliyeti taşa işlenmiş. Taşta insanın derisini gösteren bir heykel. Vuruldum orada. Konuta döndüm. O günlerde televizyon İngiltere’de iki kanaldı. İnternet, telefon üzere şeyler yok. Kütüphanelere gitmeye başladım, Rodin’i araştırmak için. Bir iki müzede bir-iki modül vardı. Kitaplardan ona olan tutkum büyüdü. Adamın kabiliyeti çok muhakkaktı. Hayatını okumaya başladım.”
Arkın, üniversitede sanat kısmında okuduğunu söyleyerek, koleksiyonundaki birinci Rodin heykeline ait, “En sonunda baht yüzüme güldü. Yoksul, burslu okuyan bir köylü çocuk. İmkanlar oluştu. Varsayımım 20 sene evvel bir sanat galerisinin yanından geçerken heykel gördüm. Rodin değildi, Rodin’le ilgili heykel değildi. Beğendim, galeriye girdim korkarak. Orada galerinin sahibi, ‘Buyurun bakın. Benim misyonum size mal satmak.’ dedi. Gezdikten sonra bir heykeli aldım. O hala konutumda fakat çıkarken küçücük heykel gördüm. Anında vuruldum. ‘Bu Rodin değil mi?’ dedim. ‘Evet, Rodin. Satın almak istersen satarım lakin bu senin ruhuna hitap etmiyorsa yarın müzayedeye gideceğim. Müzayedeye gel ve benim yanımda otur istersen, senin namına parmak kaldırırım.’ dedi. Alabileceğime inandı. Gittik ve orada birinci heykelimi gördüm, bayıldım. ‘Parmak kaldırayım mı?’ dedi. ‘Evet.’ dedim. Heykel benim oldu.” diye konuştu.
Koleksiyonundaki birinci Rodin yapıtı “Head of Lust”ı aldıktan sonra fevkalade memnun olduğunu söyleyen Arkın, “Ondan sonra fark ettim, bir tane alırsam iki tane de alabilirim. Bu türlü başladı.” tabirini kullandı.
Erbil Arkın, Rodin’in yapmadığı lakin Rodin ile ya da Rodin için çalışan sanatkarların, heykeltıraşların yapıtlarını de koleksiyonu kapsamında topladığını anlattı.
Seçkinin öbür kentlerde de sergilenebileceğini kaydeden Arkın, 2022’de Antalya’da 3 ay süren koleksiyon standının dayanılmaz olduğunu lisana getirdi.
“Sanata yaptığım yatırımın çatısı su akıtmıyor”
Arkın, sanatkarın her yapıtını almadığının altını çizerek, şu bilgileri verdi:
“Rodin de ekmek parasını kazanmak isterdi. Vakit içerisinde sosyetede çok tanınan oldu. Varlıklı hanımlar gelir, ‘Benim büstümü yapar mısın?’ kederi. Yapardı para için. Devlet sipariş verirdi, yapardı. Ben Rodin’in empresyonist tarafını çok sevdiğim için benim koleksiyonum o tarafa doğrudur. Yani mesela matmazel bir kişinin büstü olduğunda almıyorum. Bazen tenkit alıyorum, ‘Her şeyi toplamanız gerekiyor.’ diyorlar ancak almıyorum. O Rodin’in ticari tarafı. Her heykeltıraş, ‘Eve ekmek parası getireyim.’ diye yapıyor.”
Koleksiyona eklediği “The Secret” isimli son yapıta de değinen Arkın, “Çok sevdim ve fiyatı tamamdı. Artık çok zeki davranıyorum. İngiltere’de Sotheby’s’den aldım. 31 heykel ve 20 yıldan sonra artık düzgün fiyatla âlâ eserler çıkınca alıyorum, yani daha seçiciyim.” değerlendirmesinde bulundu.
Erbil Arkın, koleksiyondaki yapıtların yüzde 95’inin Sotheby’s ya da Christie’s’den alındığını vurgulayarak, “Sotheby’s, Christie’s derken yalnızca Londra değil, New York, Paris de dahil, kendim sarfiyat alırım.” dedi.
Kendisi için en özel yapıtın “Meditation” ve “Eve” olduğunu kaydeden Arkın, “Hep söylüyorum. Ruh konuşuyor. Lisan ruhtur. Fransız kültürünü beğendiğimden değil, hatta gıcık kapıyorum bazen. Açıkça söylüyorum, burunları havada ancak Rodin’in ruhu bana kâfi.” görüşlerini aktardı.
Arkın, turistlerin de sergiyi ziyarete geldiğini lisana getirerek, “Hiç para almıyoruz. ‘Buyurun, gezin.’ diyoruz. Seven gelsin, baksın görsün. Herkese söylüyoruz. Sevenler, isteyenler de geliyor.” diye konuştu.
Parasını sanat yapıtlarına yatırdığı için vakit zaman eleştirildiğine dikkati çeken Arkın, şunları söyledi:
“Adamlar diyor ki, ‘Parayı bunlara niçin yatırıyorsunuz?’ Ben de onlara, ‘Siz parayı nereye yatırıyorsunuz, konuta, toprağa mı yatırıyorsunuz?’ dedim. Ben de buraya yatırıyorum lakin benim yatırımımın çatısı su akıtmıyor. İçinde çıkmayan kiracı yok. Belediye vergisi de yok. Sattığım vakit da sizin sattığınız daireden 5 misli fazlaya satıyorum. Onun için iş adamı tarafım da tutuyor. Lakin satamıyorum doğal, o diğer. Tek bir sefer sattım. Teğe aldığımı kaça satabilirim, göreyim dedim. 5 misline sattım.”
“Bizde de bir sanat üniversitesi olsun istedim”
KKTC’ye yapmayı planladığı “Asil Köylü” isimli heykelin kıssasına de değinen Arkın, Brezilya ziyaretinde dev uzunluktaki İsa heykelinden (Christ the Redeemer) çok etkilendiğini kaydederek, “Müthiş bir yerde, dağın zirvesinde. Binlerce turist, etrafa çok gelir getiren hoş bir heykel fakat inanılmaz bir heykel mi? Değil. Uzunluğu, genişliği çok kıymetli. Orayı gezerken, inşaat da yaptığımız için okudum, baktım; bu heykel beton ve demirden yapılmış. Özel bir üretimi yok. 1920’lerde Brezilya’nın imkanlarına nazaran yapılmış. İçime bir şey doğdu; bunlar yapabiliyorsa biz neden yapmayalım? Kıbrıs’a döndüğümde, ‘Ben bir heykel yapsam nasıl olur?’ diye düşündüm.” biçiminde konuştu.
Arkın, yaşarken tamamlamak istediği yapıtta siyaset, din, ırk üzere bariz özellikler istemediğinin altını çizerek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Benim için kıymetli olan köylüm, beşerim. Onun için köylüyü, çiftçiyi yapalım diye karar verdim. Onları onore ettim. Arucad’a bir müsabaka açmalarını söyledim. Köylüyü gösteren bir heykel lakin dev uzunluk olacak. Ben sanırım 35 metre limit koydum. 42 metre çıktı en son. 30 ülkeden müsabakaya girdiler. Altıya düşürdük elemede. İngiltere ve Kıbrıs’ta da sergilendi. En sonunda bir heykeltıraşın üzerinde karar verdik. Lotta Blokker, Hollandalı bir hanım. Onun heykelini seçtik. Benim köylüm, bir dizi yerde, yere çökmüş, bir nevi dua ediyor toprağa. Çok hoş, onurlu bir şey. Ayağa kalksa 60 metre olacak.”
Arucad’e de değinen Arkın, KKTC’de bir eksiklik hissettiğini söyleyerek, “1974’ten sonra Kıbrıslı Türk olarak hür kaldık. Ben burada yoktum, İngiltere’de yaşıyordum ancak Kıbrıslı Türkler bu baskı altından çıktı. Ticaret yapabildiler. Kendi limanları vardı, iş yapabildiler. İmkan yaratıldı, bir refah geldi, para kazanmaya başladılar. Para kazandıktan sonra, ‘Ev, villa, havuzlu bir mesken yapayım.’ üzere bir ruh halimiz oldu. Öteki ülkelerde müzelere, sanata doğal tutku var. Ruslara, Fransızlara bakın. ‘Bir eksiklik var.’ dedim ve bunu yapmak istedim ülkeme. Bizde de bir sanat üniversitesi olsun istedim. Önce üniversite değildi, sanat okulu açmak istedim fakat herkes bana, anne babaların çocuğunu göndermeyeceğini söyledi. Mecbur olduk, üniversite yaptık. Vakıf üniversitesi, kar gayesi gütmüyor. Kıbrıs üniversite ülkesi fakat kar amaçlıdırlar. Ben bu türlü istemedim. ‘Kar hedefli çalışmayacağız.’ dedim. Kendi kendine yetecek kadar benden her sene dayanak alıyor, ta ki kendi ayakları üzerinde dursun ve devam etsin. 2 bin talebe limitli olacak varsayım ediyorum. Bu çok kıymetli, portfolyo ile bize kayıt olabilirler.” dedi.
Kaynak: Son Dakika
