Erzurum’da istekli 18 inşaat mühendisi, sarsıntıların akabinde Malatya’nın Doğanşehir ilçesinde yaptıkları hasar tespit çalışmasında yıkımların ana nedeninin “kalitesiz beton, berbat personellik ve bodrumu bulunmayan binalar” olduğunu gözlemledi.
Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat’ta meydana gelen sarsıntıların akabinde bir ortaya gelen mühendisler, afet bölgesinde istekli çalışmak üzere Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Vilayet Müdürlüğüne başvurdu.
Bakanlık tarafından süratle başlatılan hasar tespit çalışmalarına takviye için Valilik müsaadesiyle bölgeye giden istekli mühendisler, görevlendirildikleri Doğanşehir ilçesi ile merkeze yakın köylerde bir hafta boyunca binalardaki hasar ve yıkımların nedenini araştırdı.
İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Erzurum Şube Lideri Abdulkadir Orhan, AA muhabirine, Doğanşehir’e vardıklarında çok sayıda yıkılmış binayla karşılaştıklarını belirtti.
İlçede geriye kalan birden fazla binanın da ağır ve hasarlı olduğunu anlatan Orhan, “Bakanlığın verdiği tabletlerde hangi binalara bakacağımız muhakkaktı. Bizim için üzücü bir durumdu. Süratli bir halde hasar tespit çalışmalarına başladık.” dedi.
“Atılan demirin yararının olmadığını tespit etmiş olduk”
Binalardaki incelemelerinin akabinde akşamları toplanıp problemler ve kusurlar üzerinde konuştuklarını belirten Orhan, şöyle devam etti:
“Bunda en öne çıkan konu beton kalitesi oldu. Betonun zelzeleye karşı davranışına baktığımızda iki ana temel sonuca vardık. Birincisi, halk ortasında betonun sulanması olarak bilinen betonun kürlenmesi. Betonun gerçek kürlenmediğini ve vaktinde betona kür yapılmadığını tespit ettik. Buradan kaynaklı oradaki beton olması gereken dayanımda olmadığından binaların yıkıldığını gördük. İkincisi ise betona su katmanın ne kadar sorunlu olduğunu gördük. Arkadaşımız şunu tespit etti, beton parçalanmış çıkmış. İçinin demir donatısına baktığı vakit gönyelerin hakikat yapıldığını, etriyelerin gerçek örüldüğünü ve hepsinin tamam olduğunu lakin beton kalitesi olmadığından oraya atılan demirin yararının olmadığını tespit etmiş olduk.”
Zemin etütlerinin hoş yapılması gerektiğine dikkati çeken Orhan, sarsıntı bölgesi için yıkıma yol açan ana sebeplerin kalitesiz beton, berbat personellik ve bodrumu bulunmayan binalar olduğunu belirterek, “Bodrumu olmayan çok bina gördük, bodrum katsız 3-4 katlı binalara denk geldik. Yanındaki bodrum katlı binanın ayakta kaldığını, hasar aldığını fakat bu tarafta bodrum katı olmayan subasmanlı olarak yapılan binaların yıkıldığını gördük. Daha çok proje yanlışlarına da denk geldik.” diye konuştu.
“Bilim ve tekniğe uygun yapılan binalarda rastgele bir sorun olmadığını gördük”
Kamu kurum ve binalarına da baktıklarını, yeni yapılan mühendislik hizmeti almış binalarda sorun olmadığını söz eden Orhan, “Doğru tekniğe nazaran sahiden bilim ve tekniğe uygun yapılan binalarda rastgele bir sorun olmadığını, uygun olmayanlarda sorun yaşandığını net bir halde gördük.” dedi.
Abdulkadir Orhan, şunları kaydetti:
“Bizzat deneyim ettiğim bir olay oldu. Halk Eğitim Merkezine gittik, hasarsız iki katlı bina ile karşılaştık. Çok hafif sıva çatlağı bile denmez boya çatlağı vardı. Betonarme binanın ne vakit yapıldığını sorduğumuzda 1979’da yapıldığını söylediler. Çabucak yanında yıkık bina vardı. Onun yapılma vaktini sorduğumuzda azamî 10 yıllık bina olduğunu söylediler. Buradan şu sonuca da varabiliyoruz; şayet yerse ikisi de birebir yerdeydi. Demek ki bütün sorun yer değil.”
Depremin değil binaların öldürdüğüne işaret eden Orhan, “Ciddi manada bilim ve tekniğe uygun binalar inşa ettiğimiz vakit ezalar yaşanmayacağını gördük. Bilhassa köylerde yeni yapılan ve hasar alan binaların birçoğunun ruhsatsız olduğu ve bir biçimde mühendislik hizmeti almadığını görüyoruz.” diye konuştu.
Proje kontrollerinin yine İMO’lara verilmesinin daha sağlıklı olabileceğini belirten Orhan, her şantiyede inşaat mühendisinin bulunması gerektiğini, problemlerin evvelden tespit edilerek yanlışların daha kısa müddette düzeltilebileceğini söyledi.
Kaynak: Son Dakika
