ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Çin’e bir davet yaparak İran‘la irtibata geçmesini ve Hürmüz Boğazı’nın kapatılmasına mani olmasını istedi.
Amerikan televizyon kanalı Fox News’e konuşan Rubio, “Eğer boğazı kapatırlarsa bu onlar için ekonomik intihar olur” dedi.
Rubio’nun açıklaması İran devlet medyasındaki haberler sonrası geldi.
Bu haberlerde boğazın kapatılmasıyla ilgili tavsiye niteliğindeki kararının İran parlamentosundan geçtiği, Ulusal Güvenlik Kurulu’nun onayına gönderildiği aktarılıyor.
İran ile Umman hudutlarını ayıran boğaz, Umman Körfezi ve Basra Körfezi ortasında yer alıyor.
Boğazın en dar noktasında genişlik 33 kilometreye ulaşırken, su kanalı, iki istikamete de 3 kilometrelik bir nakliye rotasını kapsıyor.
PA haber ajansına konuşan niyet kuruluşu RUSİ’de Ortadoğu uzmanı olarak çalışan Burcu Özçelik, boğazın kapatılmasının “küresel iktisatta şok dalgalarını tetikleyebileceğini ve bunun “İran’ın kendi çıkarlarına ters olduğunu” söylüyor.
Neden kıymetli?
Küresel petrol tüketiminin yaklaşık beşte birinin Hürmüz Boğazı’ndan taşındığı hesaplanıyor.
İkmal edilen ham petrolün büyük bir kısmı Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nü (OPEC) oluşturan Suudi Arabistan, BAE, Kuveyt ve İran’dan ihraç edilerek diğer ülkelere ulaştırılıyor.
Dünyanın en büyük LNG ihracatını yapan Katar’ın ürettiği sıvılaştırılmış doğal gazın da neredeyse tamamı bu güzergâhtan geçiyor.
1980-1988 İran-Irak savaşı sırasında, iki taraf da birbirinin petrol ihracatını aksatacak adımlar atmış, bu gerginlik ‘Tanker Savaşı’ olarak tarihe geçmişti.
ABD’nin Bahreyn’de konuşlu 5. Filo’su bölgedeki ticari gemileri korumak için görevlendirilmişti.
Hürmüz Boğazı’nın kapatılması halinde petrol fiyatlarının büyük sıçrama gösterebileceği hesaplanıyor.
Geçmişte hangi tansiyonlara sahne oldu?
Hürmüz Boğazı, ABD ve İran’ın taraf olduğu pek çok tarihi olaya sahne oldu.
1988 yılında ABD savaş gemisi USS Vincennes bir İran yolcu uçağını düşürdü ve uçaktaki 290 kişi ömrünü yitirdi.
Washington, bölgedeki filosunun savaş uçağı sanarak ezkaza uçağı gaye aldığını savundu fakat Tahran bunu şuurlu bir hücum olarak niteledi.
Washington ayrıyeten, Vincennes savaş gemisini, İran donanmasının taarruzlarına karşı bölgedeki ikmal gemilerini müdafaası için burada tuttuklarını vurguladı.
2008’de ABD, İran’a ilişkin teknelerin boğazdaki üç ABD savaş gemisine yaklaşarak taciz ettiğini öne sürdü. Bunun üzerine İran İhtilal Muhafızları’nın o dönemki başkomutanı olan Muhammed El-Caferi, hücuma uğradıkları takdirde boğazdaki gemilere el koyacaklarını söyledi.
2010’da El Esas’a bağlı Abdullah Azzam Tugayları’nın üstlendiği akınlarda Hürmüz’deki Japon petrol tankeri M Star amaç alındı.
2012’de Tahran idaresi, İran’ın petrol gelirlerini maksat almakla suçladığı ABD ve Avrupa’nın yaptırımlarına misilleme olarak Hürmüz Boğazı’nı bloke etme tehdidinde bulundu.
İran 2015’ta bir sondaj platformuna ziyan verdiği gerekçesiyle Singapur bandıralı bir tankeri amaç aldı, bir konteyner gemisini de ele geçirdi.
Temmuz 2018’de İran Cumhurbaşkanı Hasan Manevî, ülkesinin petrol ihracatını sıfıra düşürme davetinde bulunan ABD’ye reaksiyon göstererek, İran’ın Hürmüz Boğazı’ndaki petrol akışını aksatabileceğini ima etti.
İran İhtilal Muhafızları’ndan bir kumandan da, İran’dan petrol ihracatının durdurulması halinde Hürmüz Boğazı’ndaki ihracatın tamamını engelleyecekleri ihtarında bulundu.
Kaynak: Haberler.com
