Iğdır’da kıtalararası göç eden lakin verici taşıyamayan 28 gramlık kuş, takılan 1 gramlık takip aygıtıyla iki yıl boyunca izlendi.
Kuzey Tabiat Derneğince Tuzluca ilçesine bağlı Üst Çıyrıklı köyündeki Aras Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi’nde kurulan ağlara, kıtalararası göç eden fakat küçük boyutu nedeniyle verici yerleştirilemeyen büyük kamışçın (Acrocephalus arundinaceus) kuşu 2023 yılında takıldı.
Merkezdeki bilim insanları, 28 gram yükündeki kuşa, 6-7 grama ulaşan uydu vericiyi taşıyamaması nedeniyle 1 gram tartısındaki ışık düzeyine nazaran pozisyon belirleyen ve saati de kaydedebilen “geolocator” aygıtı taktı.
Doğal ortamına salınan kuş, Afrika’ya göçüp kışı burada geçirdikten sonra tekrar Iğdır’a döndü.
Üreme alanı olan Aras Irmağı Kuş Cenneti’ne gelen kamışçın, daha evvel yakalandığı ağlara tekrar takıldı. Üzerindeki aygıt çıkarılıp dataların bilgisayara aktarılacağı çalışmayla, bu kuşların göç rotaları, mola ve kışlama alanları hakkında bilgiler elde ediliyor.
KuzeyDoğa Derneği Lideri Prof. Dr. Çağan Şekercioğlu, AA muhabirine, bu teknolojiyi küçük kuşlarda kullanmanın bu tiplerin geleceği için kıymetli olduğunu söyledi.
Geolocator aygıtlarına dair bilgi veren Şekercioğlu, “İngiliz Antarktik Araştırma Takımı tarafından keşfedilmiş bir teknoloji. Uydu vericisi ya da verici değil, 1 gramlık bir aygıt, ışık sensörü ile yalnızca ışık ve saati kaydediyor.” dedi.
“Geolocator takılan kuşların tekrar yakalanıp o dataların indirilmesi lazım”
Bu aygıtta kaydedilen bilgilerin yalnızca takılacağı kuşun geri dönüp tekrar yakalanması sonucu alınabileceğini belirten Şekercioğlu, şöyle konuştu:
“Çok küçük olduğu için pili de çok ufak, esasen uyduyla da bir bağlantısı yok. Geolocator takılan kuşların tekrar yakalanıp o bilgilerin indirilmesi lazım. Bu çok düşük bir ihtimal olduğu için bilhassa büyük kamışçını seçtik. Bir kez birebir bireylerin yıldan yıla yakalanma oranlarının aşikâr bir oranda olması ve göç etmeleri lazım. Aras Irmağı Kuş Cenneti’nde büyük kamışçınların yakalanma oranı yüzde 10. Bu kabul edilebilir bir sayı.”
Büyük kamışçından elde edilen dataların küçük göçmen çeşitlerin göç seyahati ve rotası için aydınlatıcı datalar sağladığını anlatan Şekercioğlu, “Aynı vakitte da uzun ara göçmeni, yani değişik sonuçlar alabileceğimiz bir çeşit. Bu yüzden burada geolocator ile takip edilebilecek tek tıp esasen bu. Boyutunun da muhakkak bir tartının üstünde olması lazım. Bu kuş yaklaşık 28 gram, geolocator 1 gram, tam sonda. Daha küçük tipler zati taşıyamazlar. Bu yüzden bu tipi seçtik. Çok farklı sonuçlara ulaşarak Türkiye’de birinci kere bir kuş cinsini geolocator ile takip etmiş olduk.” diye konuştu.
Kaynak: Son Dakika
