1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü tüm Türkiye’de kutlanacak. Resmi tatil ilan edilen bu gün nedeniyle kamu kurumları, okullar, üniversiteler ve bankalar kapalı olacak. Sıhhat kurumlarının bir kısmı da hizmet veremeyecek. Bu durum, birçok kurumun mesai tertibini etkileyecek. 1 Mayıs hangi ülkelerde tatil?
1 MAYIS RESMİ TATİL Mİ?
TBMM’de kabul edilen 5892 sayılı kanunun 29 Nisan 2009’da Resmi Gazete’de yayımlanması ile 1 Mayıs resmi tatil olarak kabul edildi.
1 MAYIS’TA NE OLDU?
İşçilerin günlük çalışma müddetinin düşürülmesi için başlattığı uğraştan doğan 1 Mayıs, dünyanın dört bir yanında bir asırdan fazladır emek ve emekçi bayramı olarak kutlanıyor.
1 MAYIS HANGİ ÜLKELERDE TATİL?
İşçilerin, günlük çalışma mühleti konusunda global ölçekte dayanışmayla verdiği gayretten doğan 1 Mayıs, dünyanın birçok ülkesinde değişik formlarda kutlanıyor.
Günümüzde sosyalist ülkelerde (Çin, Kuzey Kore, Vietnam, Laos, Küba, Venezuela, Nepal, Bolivya) ve daha birçok ülkede tatil günü olan 1 Mayıs’ı emekçiler büyük kitle şovlarıyla kutlar; birtakım ülkelerde 1 Mayıs siyasal bir aksiyon biçimini de alır.
Arjantin
1 Mayıs, Arjantin’in resmi tatilleri ortasında yer alıyor. Personel Bayramı, Arjantin’de birinci sefer 1890’da sosyalistlerin liderliğindeki sendikalar tarafından başşehir Buenos Aires ve öteki büyük kentlerde düzenlediği merasimlerle kutlanmaya başlandı. 1930’da dönemin devlet başkanı Hipolito Yrigoyen tarafından resmi tatil ilan edilen 1 Mayıs, 1946-1955 yılları ortasında iktidardaki Juan D. Peron’un emekçi kökenli hükümeti sırasında ülke genelinde kutlanan bayram haline geldi.
Bolivya
1 Mayıs, Bolivya’da da resmi tatil olarak kutlanıyor. Ülkedeki tüm personeller, şovlara katılıyor.
Brezilya
1 Mayıs’ın resmi tatil ilan edildiği Brezilya’da sendikalar, Emekçi Bayramı’nı çeşitli etkinliklerle kutluyor. Yeni taban fiyat ve mesleklere nazaran maaşlar da klasik olarak Personel Bayramı’nda belirleniyor.
Şili
Eski Devlet Başkanı Carlos Ibanez del Campo, 1931’de emekçilerin prestijini yüceltmek için 1 Mayıs’ı resmi tatil ilan etti. Şili’de 1 Mayıs’ta tüm dükkanlar, işyerleri ve okullar kapanıyor. Merkezi Sendikalar Birliği’nde temsil edilen sendikalar, Emekçi Bayramı’nı sabah mitingler düzenleyerek, öğlenden sonra da kutlamalar ve pikniklerle kutluyor. Önde gelen siyasi partiler, 1 Mayıs’ta personel haklarıyla ilgili mevzuların ele alındığı toplantılar düzenliyor.
Kolombiya, Peru, Uruguay, Venezuela
1 Mayıs’ın resmi tatil ilan edildiği Kolombiya’da da Emekçi Bayramı, sendikalar tarafından mitingler ve şovlarla kutlanıyor.
Peru da 1 Mayıs’a resmi tatil olarak kutlayan ülkeler ortasında yer alıyor.
1 Mayıs’ın resmi tatil kabul edildiği Uruguay’da kutlamalar, 1990 yılınından bu yana başkentteki Mayısın İyk Günü Meydanı’nda kutlanıyor.
Venezuela, 1936’dan bu yana 1 Mayıs’ı resmi tatil olarak kutluyor. Emekçi Bayramı, 1938-1945 yılları arasında dönemin Devlet Başkanı Eleazar Lopez Contreras’ın buyruğuyla 24 Temmuz’da kutlandı. 1941’de iktidara gelen Devlet Başkanı Isaias Medina Angarita, Personel Bayramı kutlamalarını 1945’te yine 1 Mayıs tarihine aldı.
ABD
ABD’de başka ülkelerder farklı olarak EmekBayramı (Labor Day) her Eylül ayının birinci Pazartesi günü, çalışanların ekonomik ve toplumsal hakları hasebiyle kutlanan bayramdır.
Emekçilere hürmet kapsamında 1894 yılında ABD Kongresi’nden çıkan bir kanunla resmiyete kavuşan Emek Günü, her yıl eylül ayının birinci pazartesi günü bütün eyaletleri kapsayan federal bir bayram olarak kutlanıyor. Lakin, 1 Mayıs hasebiyle başta Newyork olmak üzere ülkenin değişik kentlerinde sendikalar ve çeşitli kümeler tarafından etkinlikler düzenleniyor.
Çin
Çin’de 1 Mayıs’a özel aktiflik, kutlama ya da yürüyüş yapılmazken, ülkede halk, personel bayramını uzun ulusal tatilllerden biri olması nedeniyle kent ya da yurtdışına gezmeye giderek geçiriyor.
Başta başşehir Pekin’deki Çin seddi ve yasak kent üzere turistik ve tarihi yerlere ilgininin ağır olması beklenirken, Şanghay kentinde de kentin silüeti olarak bilinen Huangpu ırmağı kıyısındaki sahil şeridi Vaytan, insan akınına uğrayacak.
Mao Zıdong’un “dönemin feodal rejimine verdiği savaştan” galip çıkarak 1949’da Çin Halk Cumhuruiyeti’ni kurmasından bu yana “Laodongcie”ye (İşçi Bayramı) Çin’de büyük bir ehemmiyet veriliyor. Lakin ülkede dışa açılımın mimarı Dıng Şiaoping’ın ülkeyi açmasının akabinde 1 Mayıs görkemli bir formda kutlanmıyor ve kitlesel bir aktifliğe sahne olmuyor.
Bu bağlamda 1 Mayıs da ülkede dev marka ve global tüketim eserlerinin büyük kampanyalar ile tüketimi teşvik ettiği bir tatil durumuna gelmiş durumda. Öbür yandan evvelce 10 gün üzere uzun müddet tatil yapılan Personel Bayramı, kademeli olarak kısaltılıyor.
Almanya
Almanya’da 1 Mayıs resmi tatil olarak yıllardan beri kutlanıyor. Ülkedeki 1 Mayıs şovlarına sendikalar, toplumsal demokrat ve sol görüşlü partiler, solcu kümeler öncülük ediyor.
Almanya’daki eyalet sisteminden ötürü çabucak hemen her eyalette kutlamalar organize ediliyor. Almanya Sendikalar Birliği (DGB) merkezi kutlamayı bu yıl Bremen kentinde yapacak. Berlin’de de sendikalar, siyasi partiler ve kimi kümeler Brandenburg Kapısı önünde şov yaparken, ayrıyeten 2003 yılından bu yana klâsik olarak 1 Mayıs’ta “Myfest” kutlaması düzenleniyor. Şiddet içeren protestolara karşılık olarak organize edilen “Myfest” yabancıların ve sol görüşlü insanların yüklü yaşadığı semtte yapılıyor.
Ülkede her yıl çeşitli çok sol kümeler yürüyüş yapıyor. Bu yürüyüşlerde polis ve göstericiler ortasında çatışma da yaşanıyor. Burada sol kümelerin şişe, maytap ve taş atması yahut yasa dışı flama ve afişler taşıması sonucu polis müdahalede bulunabiliyor.
Almanya’da açık havada bir şov yahut yürüyüş düzenlenmek istendiği vakit şovun yapılacağı saatten en geç 48 saat evvel polise ve ilgili daireye müracaatta bulunulması gerekiyor. Yapılmak istenen yürüyüş ve şovun kamu nizamı yahut güvenliği için tehlike arz etmesi durumunda ilgili daire bu harekete müsaade vermeyebiliyor yahut belli şartlar öne sürebiliyor. Muhakkak durumlarda ise şovun düzenlenmesi için 48 saat kuralı geçerli olmayıp, kısa müddette müsaade alınıp bir şov düzenlenebiliyor.
Gösteri ve hareketlerin anayasaya ters olduğu durumlarda devam eden şov ya da hareket iptal ediliyor. Anayasa aykırı olan parti ve tertipleri destekleyen şovlara müsaade verilmediği gibi yasa dışı parti ve derneklerin yapacağı şovlara de müsaade verilmiyor. Şovlarda üniforma giymek ve silah taşımak yasak. Nasyonal Sosyalizm devri için değer taşıyan yerlerde ve bu periyoda kurban gidenlerin onuruna muhalif olan yerlerde toplanmak yasak. Polis, şovun sistemini bozan bireyleri şova katılma yasağı getirebiliyor.
Belçika
1 Mayıs Emekçi Bayramı münasebetiyle Belçika’da ve Avrupa Birliği kurumlarında resmi tatil ilan ediliyor ve ülkenin çabucak her kentinde kutlamalar yapılıyor. Personel sendikalarının öncülüğündeki etkinliklerde konuşmalar yapılıyor, konserler düzenleniyor.
Kutlamalarda bando kadroları ve halk oyunları grupları de sahne alıyor. Birtakım kentlerde büyük caddeler yürüyüş alanı olarak belirlenip trafiğe kapatılıyor. Açılan standlarda broşürler dağıtılıyor, yiyecek ve içecek satılıyor. Gerçek bir bayram havasında, her yıl birebir meydanlarda düzenlenen etkinlikler için lokal idareler yer tahsisi yapıyor.
Fransa
Fransa’da 1 Mayıs her yıl ”işçi bayramı” olarak kutlanıyor ve resmi tatil olarak ilan ediliyor. Emekçi sendikaları, valilikten müsaade alarak şov yapıyor. Genelde şovlar kent merkezinde, miting değil, bir şov yürüyüşü formunda gerçekleşiyor. Valiliğin verdiği müsaade sonrası polis şov yürüyüşünün gerçekleştiği parkurda gerekli güvenliği sağlıyor. Emekçi sendikaları da, şovların olaysız geçmesi için kendi görevlendirdiği bireylerle güvenliğin sağlanmasına yardımcı oluyor.
İngiltere
1 Mayıs Personel Bayramı, İngiltere’de 1880’den beri kutlanıyor. Kutlamalar dünyanın pek çok yerinde olduğu üzere İngiltere’de de büyük bir coşkuyla geçiyor.
İşçi Bayramını kutlamak için her yıl Londra’nın simgelerinden Trafalgar Meydanı’nda toplanan binlerce kamu ve özel kesim çalışanları, emekçi sendikası üyeleri, toplum temsilcileri, öğrenciler ve emekliler birlik ve dayanışma teması çerçevesinde kutlama yapıyorlar. Personel sendikaları temsilcileri konuşma yapıyor.
Önceki yıllarda Londra’daki kutlamalar sırasında yaşanan tansiyonlar nedeniyle Londra polisi her yıl geniş güvenlik tedbirleri alıyor. 1 Mayıs Emekçi Bayramı kutlamaları üzere büyük çaplı kutlamalarda, gösteriyi düzenleyenlerin planlanan şov gününden 6 gün evvel polise aktifliğin yeri ve saatiyle ilgili bilgi vermesi gerekiyor.
1 Mayıs ülkede resmi tatil sayılmazken, onun yerine İngiltere’de mayıs ayının birinci pazartesi günü resmi tatil yapılıyor.
İspanya
İspanya’da ise 1 Mayıs diktatör Franco’nun vefatından sonra, 1978 anayasası ile özgür formda kutlanmaya başladı. Resmi tatil olan 1 Mayıs Personel Bayramı’nda bu yıl sendikalar, ülkede yüzde 25,9 seviyesinde olan ve 6 milyon şahsa denk gelen işsizlerin durumuna odaklanacak.
Ülkenin iki büyük emekçi sendikası CCOO ve UGT, 1 Mayıs münasebetiyle ülke genelinde 70 kentte şov organize edeceklerini açıkladı. Şovların başşehir Madrid ile Barcelona, Valencia, Burgos, Valladolid, Coruna, Bilbao, Sevilla, Malaga üzere değerli kentlerde yüksek iştirakli olması bekleniyor.
Sendikalar her yıl olduğu üzere şov yapmak istedikleri kent merkezlerindeki güzergahları, saat ve başka ayrıntıları bulundukları vilayetlerdeki hükümete bağlı kamu idaresi kurumlarından talep ederek, müsaadelerini aldı. Şovlar sırasında güvenliği lokal ve ulusal polis sağlarken, şiddet, vandalizm üzere durumlarda polisin göstericilere müdahale etme hakkı bulunuyor.
“Kaliteli iş olmadan büyüme olmaz” sloganı altında yapılacak şovlarda, 2008’den bu yana gayret edilen ve hükümete nazaran “geride kalan” ekonomik krizin hakikaten sona erip, İspanya’nın tekrardan ekonomik büyümeye başlamasından konuşmak için “kaliteli iş ve istihdamın mecburî olduğu” vurgulanacak.
Bu ortada CCOO ve UGT önderleri, Avrupa Emekçi Sendikaları Konfederasyonu (CES) genel sekreteri Bernardette Segol ile bugün İspanya Başbakanı Mariano Rajoy tarafından kabul edilecek ve CES’in hazırladığı bir istihdam planı Başbakan Rajoy’a sunulacak. Avrupa’da 11 milyon şahsa istihdam yaratmayı öngören planın sunumunun yanısıra “ekonominin tekrardan faal duruma getirilmesi, toplumsal diyalogun teşvik edilmesi ve emekçilerin yoksulluktan çıkmaları için onurlu bir maaş almaları” formundaki talepler de sendika önderleri tarafından İspanya Başbakanı’na iletilecek.
İsviçre
İşçi haklarının birinci ortaya çıktığı ülkelerden olan ve Milletlerarası Çalışma Örgütü’ne de evsahipliği yapan İsviçre’de 1 Mayıs Emekçi Bayramı ve resmi tatil olarak kutlanıyor.
Ülkedeki çabucak her kentte organize edilen kutlamaların bu yılki ana temasını, ülke genelinde minimum fiyatın 4 bin Frank (yaklaşık 9 bin 600 Türk Lirası) olmasını öngören ve 18 Mayıs’ta referandumda oylanacak teklif oluşturacak.
Sendikalarca organize edilen kutlamaların en büyüğü Zürih’te gerçekleşiyor. Kortej oluşturularak yürüyüşle başlayan kutlamalar daha sonra açılan stantlar ve yapılan çeşitli şovlarla şenlik havasına bürünüyor.
Cenevre’de kent içinde başlayan yürüyüş Bastion Parkı’nda sona eriyor. Park alanında çeşitli ülkeler tarafından da stantlar açılıyor ve çocuklar için özel şovlar yapılıyor.
Kutlamalar başşehir Bern’de ise Federal Meclis binası önünde ağırlaşıyor. Çeşitli sendikalar ve sivil toplum örgütleri burada bir ortaya geliyor. Buradaki kutlamalarda konuşmalar yapılıyor ve marşlar söyleniyor.
İsviçre’deki kutlamalar için kutlamaların yapılacağı kentin bağlı olduğu kantondan müsaadeler alınıyor ve kutlamaların müsaadelerin alındığı çerçevenin dışına çıkması halinde polis müdahale ediyor.
İtalya
İtalya’da da Emekçi Bayramı olarak kutlanan 1 Mayıs, resmi tatil günlerinden biri. Ülkede, 1 Mayıs çeşitli kentlerde etkinliklerle kutlanıyor. Bu etkinlikler çoklukla bir protesto yürüyüşünden çok konser üzere tertipler biçiminde oluyor.
Başkent Roma’da emekçi ve sendikaların toplanma yeri, sol tandanslı kurumların mitinglerini gerçekleştirdikleri yer olan ve bu nedenlerle sembolik kıymeti olan San Giovanni meydanında, evvelki 1 Mayıs bayramlarında olduğu üzere bu yıl da çeşitli kümelerin iştirakiyle konserler düzenlenecek.
İtalya’da bu şekil aktifliklerin düzenlemesine sendikalar öncülük ediyor ve kutlamalar bayram havasında geçiyor. Şov, yürüyüş ya da konser üzere etkinlikler için yetkili kurumlardan müsaade alınmasında sorun yaşanmazken, aktiflik sırasında güvenlik güçleri kendilerince kâfi tedbirleri alıyor.
1 Mayıs’ta, devlet kurumları ve fabrikalar üzere basın dalının de tatil yapması nedeniyle ülkede 2 Mayıs günü rastgele bir gazete basılmıyor.
Rusya
1 Mayıs personel bayramında en renkli ve coşkulu kutlamaların yapıldığı ülkelerin başında Rusya geliyor. Sovyetler Birliği devrinde ülkenin en değerli bayramlarından kabul edilen personel bayramı geleneği, Rusya Federasyonu’nda sürdürülüyor. Her yıl binlerce çalışanın katıldığı geçit merasimleri ve kutlamalar, emekçi sendikaları, dernekler ve sivil toplum kuruluşları tarafından destekleniyor.
Rusya’nın emekçi kısmında uzun yıllardır büyük değere sahip olan 1 Mayıs, imparatorluk periyodunda de kutlandı. Yirminci yüzyılın başlarında periyodun siyasi karakterinin de tesiriyle simge haline dönüşen 1 Mayıs, Şubat İhtilali’nden sonra birinci kere açıkça kutlanmaya başlandı.
Milyonlarca emekçinin katıldığını 1 Mayıs kutlamları, 1917 yılında Ekim İhtilali’nden sonra resmi bir statü kazandı. Sovyetler Birliği devrinde 1 Mayıs kutlamalarının adresi tarihi Kızıl Meydan’dı. 1992 yılında 1 Mayıs’ın ismi, “İlkbahar ve emek” olarak değiştirildi. 1993 yılında 76 yıl ortadan sonra Rusya’da 1 Mayıs şovlarına birinci sefer müdahale edildi. Olaylarda çok sayıda kişi yaralandı.
1 Mayıs’ta havalarında ısınmasıyla sokaklara yalnızca emekçiler değil bugünün coçkuşunu yaşamak isteyenler herkes katılıyor. Personel bayramında Rusya Komünist Partisi başta olmak üzere başka siyasi partiler de etkinlikler düzenleyecek, ülkenin farklı kentlerinde geçit merasimleri, mitingler ve çeşitli aktiviteler yapılacak.
Geçen sene 1 Mayıs’da Moskova’nın merkezi caddelerinden Tverskaya’da düzenlenen geçit merasimine yaklaşık 70 bin kişi katılmıştı.
1 Mayıs Personel Bayramı Ruysa’da resmi tatil. Bu sene perşmebe gününe denk gelen bayram münasebetiyle, perşembe ve cuma günü Ruslar tatil yapacak. Buna iki gün hafta sonu da eklenince 1 Mayıs Emekçi Bayramı’nda 4 gün tatil yapılacak.
Kazakistan’da “Halkların Birlik Günü”
Kazakistan’da 1 Mayıs Emekçi Bayramı ”Halkların Birlik Günü” olarak kutlanıyor. Ülke genelinde resmi tatil ilan edilen 1 Mayıs’ta çeşitli kültürel etkinlikler düzenleniyor.
1 Mayıs’ın bu halde kutlanması ülke genelinde 120 farklı etnik kümenin ve 4 farklı dinin mensuplarının bir ortada yaşamasına verilen sembolik kıymetten kaynaklanıyor. Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in 1996’da çıkardığı kararname ile resmi olarak kutlanmaya başlanan “Halkların Birlik Günü” nedeniyle Kazakistan vatanseverliği temali toplu yürüyüş ve kutlamalar gerçekleştiriliyor.
1 Mayıs Halkların Birlik Günü münasebetiyle bu yıl Kazakistan’ın başşehri Astana’daki Kazak Eli Meydanı’nda Cumhurbaşkanı Nazarbayev’in katılacağı kutlamalar yapılacak. Kazakistan’da 7 Mayıs Silahlı Kuvvetler Günü ile birleştirilen 1 Mayıs Halkların Birlik Günü hasebiyle bir hafta resmi tatil ilan edildi.
Azerbaycan’da kutlanmıyor
Eski Sovyetler Birliği ülkelerinden Azerbaycan’da, 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü nedeniyle rastgele bir kutlama yapılmıyor.
Azerbaycan’da, bağımsızlığından kazınılmasından sonra, Sovyetler periyodunun en değerli bayramlardan olan 1 Mayıs, resmi bayramlar listesinden çıkartıldı.
Kuruluşların hiçbir aktiflik düzenlemeyeceği ülkede, çok az sayıdaki birtakım sol görüşlü gençlerin Bakü’deki Personel Heykeli önünde toplanarak şov yapması bekleniliyor.
Kaynak: Haberler.com
